Wat verandert er in de vernieuwde Leidraad?

In oktober 2019 verscheen de eerste versie van de Leidraad. In de vernieuwde Leidraad die op 3 september wordt gepubliceerd wordt een aantal wijzigingen doorgevoerd. De belangrijkste wijzigingen zijn:

• er is een extra isolatieniveau meegenomen in de berekeningen. Naast het schillabel B wordt nu ook schillabel D doorgerekend, alleen voor varianten waarvoor dit isolatieniveau genoeg comfort biedt;
• waterstof is toegevoegd als energiedrager in een nieuwe strategie (S5). De oude strategie S5 (groengas met hoog rendement ketel) is samengevoegd met S4 (groengas met hybride warmtepomp);
• de input van data over warmtebronnen en uit te sluiten buurten en proeftuinen is gewijzigd naar aanleiding van de respons op een oproep aan gemeenten;
• de actuele kosten en technische parameters zijn toegepast.

De Handreiking voor lokale analyse wordt in lijn hiermee aangepast door het ECW en de vernieuwde versie wordt op 3 september gepubliceerd.

Geen eindgebruikerskosten

De Startanalyse laat alleen nationale kosten per buurt zien en geen eindgebruikerskosten. Het blijkt namelijk dat binnen een buurt grote verschillen kunnen zijn tussen eindgebruikers en tussen gebouwen en daarmee ook in de eindgebruikerskosten. Het berekenen van gemiddelde eindgebruikerskosten per buurt zou een beeld opleveren dat sterk afwijkt van de situatie van individuele eindgebruikers en is dus niet bruikbaar in het overleg met bijvoorbeeld bewoners.

Wat volgt er nog?

in januari 2021 volgt een apart product waarin landelijk gemiddelde eindgebruikerskosten in euro’s per woningtype worden getoond. Dit product toont gemiddelde kosten waarvoor input over het woningtype, isolatieniveau en bouwjaar worden gecombineerd met de gekozen warmtestrategie. Als gemeente kun je inzicht krijgen in de eindgebruikerskosten per buurt door deze landelijk gemiddelde kosten te koppelen aan de buurtgegevens (aanwezige woningtype, isolatieniveau, bouwjaar en warmtestrategie). De wijze waarop dit kan gebeuren, wordt verwerkt in de Handreiking voor lokale analyse. Het ECW houdt gemeenten op de hoogte over de planning van dit product. Gemeenten kunnen op basis van de nationale kosten al aan de slag. De inzichten uit het apart ontwikkelde product met eindgebruikerskosten kunnen later worden meegenomen.
 

Wat kunnen gemeenten met de Leidraad?

Een gemeente kan de Leidraad gebruiken om in samenspraak met lokale stakeholders per wijk of buurt keuzes te maken voor een alternatieve energie-infrastructuur en het bepalen van een tijdpad waarop wijken van het aardgas af gaan. Een gemeente kan met de Leidraad:

1.       Onderzoeken welke strategie in een buurt de voorkeur verdient

Dat kan door te kijken welke strategieën significant de laagste nationale kosten hebben. Mogelijk geldt dit voor meer dan één strategie. Met de gevoeligheidsanalyse kan bekeken worden of deze laagste nationale kosten van deze strategie(en) ook onder andere omstandigheden de laagste zijn. Met de Handreiking voor lokale analyse kan de berekening worden aangescherpt. Dan kan, onder andere op basis van informatie over beschikbaarheid van bronnen, een robuuste keuze gemaakt worden of bepaalde strategieën worden uitgesloten.

2.       Verkennen welke buurten in de periode tot en met 2030 geïsoleerd en/of aardgasvrij kunnen worden gemaakt

Een gemeente kan hierbij bijvoorbeeld rekening houden met de planning van eigen werkzaamheden en die van stakeholders (zoals rioolvervanging of geplande renovaties van woonblokken), met de lokale situatie en lokale initiatieven en met wijken waar de nationale kosten lager zijn dan in andere wijken. Hoewel de nationale kosten een essentieel onderdeel vormen bij het programmeren voor de wijkgerichte aanpak, raden we ten zeerste af om in de transitievisie warmte te kiezen voor de inzet van duurzaam gas in wijken waarin de gemeente voor 2030 aan de slag gaat, óók als die strategieën de laagste nationale kosten hebben. De huidige beschikbaarheid van groengas en waterstof is beperkt, en waterstof zal tot 2030 alleen in pilots worden ingezet.

Gemeenten kunnen dus starten met buurten waarvoor nu reeds een (technisch-economisch) haalbaar alternatief voor aardgas beschikbaar is, waarvoor een robuust beeld naar voren komt voor een warmtestrategie zonder duurzaam gas.

Welke versie van de Leidraad gebruiken? 

We adviseren gemeenten om de Startanalyse 2020 te gebruiken, omdat deze op een aantal belangrijke elementen verbeterd is. Gemeenten die al lokale analyses hebben gedaan met de Startanalyse 2019 raden we aan om die lokale analyse te vergelijken met de resultaten van de Startanalyse 2020. Bij vragen kunnen gemeenten contact opnemen met de Helpdesk van het ECW om deze verschillen te bespreken. 

Werken aan de warmtetransitie zal voortdurend nieuwe inzichten opleveren die gedurende dat proces kunnen worden benut. De vernieuwde Leidraad verenigt de beste inzichten van dit moment en is een goede basis om aan de slag te gaan. Het ECW blijft op de hoogte van ontwikkelingen en kan gemeenten ondersteunen hoe met deze ontwikkelingen om te gaan.